Monstra spotykane na każdym kroku...

Wędrując ulicami miasta non stop "potykam się" o monstra. Mój umysł zajęty jest przygotowaniami do letnich warsztatów i pewnie dlatego mam wyostrzone zmysły i jestem gotowa na spotkanie z postaciami z mitów, legend, a może naszej przeszłości...

Mity i legendy są integralną częścią każdej religii. Wyjaśniają pochodzenie, zachowanie, cechy istot ożywionych i starają się rozwikłać zagadki świata nieożywionego. Dotykają tych przestrzeni, które trudno zbadać i w sposób racjonalny wyjaśnić. Nadają sens, podają prawdę, która jednak nie jest weryfikowalna. Nie jest więc niczym dziwnym, że święci przeżyli nieprawdopodobne wydarzenia, spotkali fantastyczne stworzenia, a herosi rodzili się jako półbogowie i byli obdarzeni nadzwyczajnymi zdolnościami. Celem takich opowieści było przybliżenie człowiekowi wartości cnót, próba wyjaśnienia tajemnicy życia i śmierci, objaśnienie sensu rytuałów.

 W Muzeum Brytyjskim nie sposób ominąć choćby sfinksa, który przysiadł na sarkofagu. 

Sfinks jest mitycznym stworzeniem. W mitologii greckiej przedstawianym jako postać z kobiecą głową i kobiecymi piersiami, ciałem lwa, skrzydłami ptaka drapieżnego: orła lub sokoła i wężowym ogonem. Jest chtonicznym bóstwem zniszczenia i złego losu.

Najbardziej znany Wielki Sfinks z Gizy z czasów IV dynastii starożytnego Egiptu ma ciało lwa i męską twarz faraona Chefrena. Egipski sfinks strzegł wejścia do starożytnych świątyń i grobowców. 

Tu też spotkamy inne lwie hybrydy: z głową barana - kriosfinksa lub z głową sokoła- hierakosfinksa.

Lew jest symbolem czujności, stąd też wydaje się słusznym, że na strażnika tajemnicy świątyń i grobów wybrano właśnie to zwierzę.

W tradycji chrześcijańskiej odnajdziemy lwa, jako symbol czujności duchowej. Według średniowiecznego Fizjologa lew śpiąc czuwa, gdyż jego oczy są otwarte. 

 Brama Królowej Elżbiety w Hyde Parku z przedstawieniami lwa i jednorożca pod drzewem życia.

Tarczę herbową Wielkiej Brytanii trzyma złoty lew Anglii i srebrny jednorożec Szkocji.

Lew jest królem zwierząt. Jest wymieniany w średniowiecznych bestiariuszach. Jest symbolem potęgi, odwagi, władzy. Jest utożsamiany ze Słoncem i światłem słonecznym, ich potęgą i mocą. W heraldyce jest bardzo często występującym zwierzęciem herbowym. Zwykle przedstawiany jest jako smukłe zwierzę z bujną grzywą, w pozycji stojącej, wsparty tylko na dwóch łapach, w gotowości do ataku. Lew uosabiał cnoty wojenne i potęgę władzy. Lew heraldyczny dodawał właścicielowi splendoru, majestatu i siły.

Oczywiście nie każdy lew ma być jednakowo interpretowany...

Dzisiaj odnajdujemy lwy heraldyczne w bardzo wielu miejscach i konetkstach. Dla przykładu herb Wenecji - Lew św. Marka Ewangelisty, który prawą łapą przytrzymuje otwartą księgę z napisem: Pax Tibi Marce evangelista meus.

Jednorożec to fantastyczne zwierzę o bogatej symbolice sięgającej starożytności. Najczęściej przedstawiany jako biały jeleń lub koń ze spiralnie skręconym rogiem po środku czoła.

Najstarszy opis jednorożca pochodzi z ok. 400 r. p.n.e. spod pióra Ktezjasza - greckiego historyka i lekarza, który wspomina o leczniczych właściwościach rogu. Pierwotnie był lekiem wspomagającym potencję. Średniowieczne bestiariusze mówią natomiast o uzdrawiającej mocy rogu, ochronnej przed truciznami, przyspieszającymi gojenie się ran. Róg jednorożca był zatem niezbędnym lekiem w średniowiecznej apteczce. Nic więc dziwnego, że opactwa, dwory królewskie i apteki dysponowały takim medykamentem. Inwentarze skarbca zamku królewskiego na Wawelu z 1475 r. i późniejsze potwierdzają posiadanie i podają opis rogów jednorożców...

Według Fizjologa Epifaniusza jednorożec jest niewielki, podobny do kozła, z jednym tylko bardzo ostrym rogiem pośrodku czoła. Ma niezwykle płochą i dziką naturę. Może go schwytać myśliwy, jedynie wtedy, gdy znajdzie go śpiącego, bezbronnego na łonie dziewicy. Komentarz brzmi, iż Jezus narodzony z łona dziewicy został pojamny i skazany na śmierć. Jeden róg jednorożca symbolizuje jedność Syna i Ojca. Niewielki rozmiar ciała jednorożca - pokorę Chrystusa, a dzikość - niemożność schwytania w sidła szatana. 

Jednorożec jest zatem symbolem czystości i mocy.

W heraldyce występuje najczęściej w parze z lwem.

Smok który przysiadł pod żebrami sklepienia jako rzeźba-ozdoba elementu architektonicznego.

Smok jest często przedstawiany w sztuce wielu kultur i religii. Postać smoka znana jest na całym świecie i to od czasów starożytnych. W sztuce chrześcijańskiej smoka spotkamy w malarstwie, rzeźbie, architekturze, literaturze.
Przeglądając karty manuskryptów nie sposób nie znależć smoka... To w miniaturach całostronnicowych przedstawiających n.p. walkę świętych postaci ze smokiem (walka dobra ze złem), w zdobnych, malowanych inicjałach, w bogatej ornamentyce bordiur, w wypełniaczach, bądź też jako maleńki element z dekoracji filigranowej... Czasami stanowią dekorację, czasami dopełniają opowiadaną historię.
Zachęcam do odkrywania i poznawania tego fantastycznego świata.

 Smok nad rynną kaplicy cmentarnej